MUST SEE: Surinaamse documentaire Eetducatie

Surinamers zijn te dik en leven ongezond. Die eerste zin van de Surinaamse documentaire Eetducatie zet meteen de toon. Met de docu wil maker Joey Rayman (31) Surinamers op weg helpen naar een gezondere lifestyle. Dat is een boodschap die wij van This Girl Can Cook ook graag delen met jou! Daarom kan je hieronder de documentaire Eetducatie bekijken en vroeg ik Joey waarom hij hem gemaakt heeft.

Toen ik vorig jaar juli in Suriname was, zag ik een trailer van de documentaire Eetducatie voorbij komen die meteen mijn aandacht trok. Verschillende experts en ervaringsdeskundigen kwamen erin aan het woord over de lifestyle van Surinamers op het gebied van gezondheid. Denk aan de minister van Volksgezondheid, een diëtiste, een psycholoog, iemand die blind is geworden door de gevolgen van diabetes, een chefkok en nog veel meer anderen.

Ik nam meteen contact op met de maker, omdat ik de docu graag wilde zien, maar het duurde even voordat hij daadwerkelijk werd uitgezonden op tv. Dat is uiteindelijk gebeurd op de 8 populairste Surinaamse zenders. En sinds een tijdje staat Eetducatie ook op YouTube (SCROLL HELEMAAL NAAR BENEDEN IN DEZE POST OM HEM TE BEKIJKEN).

In 2013 is in Suriname een gezondheidsonderzoek uitgevoerd onder bijna 6000 mensen van 15 tot 65 jaar. Daaruit bleek dat het met de gezondheid van Surinamers niet zo goed gesteld was. Joey vond die resultaten schokkend en daarom besluit hij om Eetducatie te maken: “Eigenlijk wilde ik met filmproductiebedrijf Intersnap een programma maken over sporten en de gezondheidsvoordelen ervan. Wegens omstandigheden is dit niet gelukt. Maar het probleem bleef knagen en ik begon me te verdiepen in de situatie. Ik bekeek tientallen documentaires, las honderden artikelen, sprak met verschillende deskundigen en had zelfs een idee bedacht om het probleem te helpen aanpakken. In 2015, twee jaar later dus, vond ik dat er te weinig was veranderd, dus besloot ik weer samen te komen met Intersnap.”

Je gebruikt voor Eetducatie een nogal directe benadering, waarom heb je daarvoor gekozen?
“De benadering is inderdaad direct en sommige mensen hebben ook aangegeven hier moeite mee te hebben. Maar we hebben hier bewust voor gekozen. Men kijkt in Suriname niet vaak naar documentaires. Daarnaast zijn ze ook niet gewend lang de aandacht erbij te houden. Om toch de aandacht te houden wilden we een shock reactie uitlokken of dat men zich aangesproken voelde door de documentaire. Het is dus minder van belang of men de boodschap leuk vindt, zolang die maar aankomt.”

Wat waren de reacties op de docu?
“De meeste mensen reageerden geschrokken. De meest gestelde vraag was dan ook wat ze WEL kunnen eten als er zoveel toevoegingen zitten in onze supermarkt voeding en zelfs onze groente en fruit niet altijd gezond zijn? Dit is een terechte vraag. Je moest eens weten hoeveel pesticiden we importeren voor een land met zo een kleine bevolking. Bovendien hebben veel landbouwers geen of onvoldoende kennis over het gebruik van deze middelen. Er zijn gelukkig wel organische landbouwers in Suriname. Zij kunnen alleen nog niet de gehele markt voorzien.

Wat mij ook opviel is het gebrek aan basiskennis over voeding. Op school in Nederland leerde ik vroeger over voedingswaarden en de schijf van 5 (in Suriname gebruiken ze de voedingspiramide), maar heel veel mensen kenden deze basisprincipes niet eens. Ook wisten zij niet dat bepaalde voedingskeuzes in relatie staan tot bepaalde ziektebeelden. Alleen hierom al ben ik overtuigd van de meerwaarde van onze documentaire. Ik merk ook dat steeds meer mensen een gezonde leefstijl aannemen.”

Zaten er dingen in Eetducatie waar je zelf ook door verrast was?
“Ik heb heel veel geleerd tijdens het maken van Eetducatie. Wat mij het meest heeft verrast, is de situatie in Suriname. Naar mijn mening is er een gebrek aan bewustzijn, keuzemogelijkheden, regelgeving en een gebrek aan controle in Suriname. Ik zie graag dat de controle op importeurs, producenten, verwerkers, winkeliers en eethuizen wordt verhoogd, zodat de meest ongezonde producten de consument niet bereiken. Dit zal echter niet snel gebeuren als de samenleving dat niet eist en de overheid niet voldoende middelen vrij maakt voor deze controle. De samenleving heeft hier een eigen verplichting in. Maar daartegenover staat weer dat de samenleving zich vaak niet eens bewust is van de situatie. We zitten in Suriname dus in een soort vicieuze cirkel, waarbij men pas bewust gezond gaat leven wanneer het te laat is. Daarom roepen wij in de documentaire ook iedereen op om initiatieven te nemen die de situatie kunnen veranderen. Gelukkig zijn komen er steeds meer actoren die hier hetzelfde over denken en ook actie ondernemen.”

Is Eetducatie een platform waar je nu nog iets mee doet?
“Jazeker! De Minister van Volksgezondheid gaf ons aan dat iedere doelgroep op zijn eigen manier informatie tot zich neemt. Met de documentaire hebben we dus alleen een bepaalde doelgroep bereikt. We hebben daarom andere activiteiten ontplooid om ook de overige doelgroepen te bereiken. We hebben kort na het uitbrengen van de documentaire een Eetducatie vakantiekamp georganiseerd in samenwerking met Stichting Projecten. Tijdens dit kamp werden 150 kinderen tussen 6 en 11 jaar 3 dagen lang op speelse wijze bekend gemaakt met gezonde leef- en eetgewoontes. We hebben ook een gezondheidsdebat georganiseerd met een deskundig panel en de ouders van de 150 deelnemers aan het kamp.

Daarnaast hebben we vorig jaar ook een healthy tea tasting georganiseerd, waarbij ouders en kinderen op een interactieve manier bewust werden gemaakt van de schijf van 5 en een gezonde leefstijl.
Dit jaar zijn wij bezig met fondsenwerving voor een project waarbij wij een stuk landbouwgrond op het eco-toeristisch oord Kamp Foe Amanja (Saramaccaans voor kamp van de toekomst) in Wanica willen inzetten als Eetducatie Health Farm. Op dit kamp maken ze gebruik van een organische permacultuur en deze teeltwijze willen wij graag overbrengen op landbouwers, tuinbouwers, hobbyisten en jongeren.
Verder leveren wij een bijdrage aan een interactief schooltuinen project dat van start zal gaan in Kwatta.”

Sinds wanneer ben jij zelf geïnteresseerd geraakt in gezondheid?
“Ik ben geboren in Paramaribo, maar als kind naar Nederland vertrokken. Sinds 2009 woon en werk ik weer in Paramaribo. Naast mijn baan als bedrijfsadviseur/bedrijfscoach, houd ik me vooral bezig met het promoten van sport in Suriname door middel van magazines, tv-producties, een website en social media. Van huis uit was ik een fanatiek sporter, mijn leven draaide vooral om voetbal. Sinds ik in Suriname woon, is dat behoorlijk afgenomen.
Een jaar of 5 geleden bezocht ik de jaarbeurs van Suriname. Er was daar een medische post waar je tests kon laten uitvoeren waaronder BMI, suiker, bloeddruk, vetpercentage, enz. En hoewel ik mij gezond voelde, bleek mijn bloeddruk ontzettend hoog te zijn. Hier schrok ik enorm van, want ze noemen hoge bloeddruk niet voor niets de silent killer. Vanaf dat moment probeerde ik meer op mijn gezondheid te letten.”

Hoe gezond leef je?
“Mijn vriendin is een vegetarische gezondheidsfreak, dus thuis eet ik wel zo gezond mogelijk, maar aan het werk of als ik de straat op ga, eet ik toch af en toe een nasi, tjauw min of bami. Eten op straat is heel beperkt voor mensen die bewust gezond willen eten. Verder rook ik niet, maar drink wel eens wat. En hoewel ik heel erg van sport houd, doe ik naar mijn mening te weinig aan lichaamsbeweging. Ik probeer mezelf ervan te overtuigen dat dit komt door tijdgebrek en een druk leven. Al met al wil ik graag nog wat gezonder leven, maar ik werk eraan. De eerste fase, de bewustwording, ben ik dankzij deze documentaire inmiddels gepasseerd, haha!”

BEKIJK HIER DE DOCUMENTAIRE EETDUCATIE: